Gebruikte literatuur

Wat is er eigenlijk niet gezegd over The Beatles? Nou zo weinig, dat je daar in ieder geval geen boek meer over kunt schrijven! Letterlijk honderden titels zijn beschikbaar, maar het overgrote deel daarvan herhaalt steeds weer dezelfde anecdotes, steeds weer dezelfde foto's. Ga maar es kijken op een (illegale) "Beatles Markt". Stapels rommel waar men bovendien nog gauw 25 Euro per boek voor vraagt. Vandaar dat het vaak voorpagina nieuws is als er weer een nieuwtje opduikt over The Beatles.
Toch zijn er enkele boeken die wel degelijk als een autoriteit op dit gebied mogen gelden. Ik pretendeer niet dat lijstje hier compleet te hebben, maar wat er in staat biedt inderdaad vaak dat beetje méér, en is gebaseerd op degelijk onderzoek.


Alle muziek partijen haal ik uit het boek “The Beatles Complete Scores”. Het bevat “full transcriptions from the original recordings” van “every song written & recorded by the Beatles”. Een geweldig boek, hoewel elke score wel kleine foutjes bevat. Maar verder lijkt het behoorlijk compleet, tot en met de meerstemmige zangpartijen. Ontdek de Beatles-sound! Je moet uiteraard wel blijven luisteren naar het geluid van de instrumenten want dat staat niet genoteerd. Of dat na te bootsen is, is nog maar de vraag, want met de huidige digitale handigheidjes van home-recording apparatuur kom je nog niet eens dichtbij het studio-geluid van de jarig zestig Abbey Road studio's. En met George Martin en Geoff Emerick achter de knoppen hadden ze natuurlijk wel een stel hele handige producers. Maar de reversed gitaarpartijen (op bijv. I'm Only Sleeping) staan erin, en die zijn te reproduceren (getuige mijn versie). Hoewel je ook zelf goed moet blijven luisteren biedt het een goed startpunt. Evenzo de partijen voor het strijkkwartetje van Eleanor Rigby.
Ja als men zo'n boek over je muziek publiceert, dan ben je écht groot! (Probeer zo'n uitgave maar es te pakken te krijgen van The Stones, The Byrds, Jimi Hendrix, of een andere sixties topper... Mij is 't nog niet gelukt, hoe graag ik daar ook muziek van zou spelen.)



Revolution in the Head” van Ian MacDonald is gewoon een schitterend boek dat alle nummers van The Beatles kritisch bespreekt en in historisch perspectief van de sixties zet. Geen gewauwel van een fan in adoratie, maar gewoon objectieve analyses van waarom sommige stukken zo essentiëel zijn in hun output en andere niet. Zo is hij ook niet te beroerd om te zeggen dat de Beatles zo nu en dan ook gewoon rotzooi opnamen (“substandard” is de term die hij daar voor gebruikt, met fraai Brits understatement).



The Complete Beatles Recording Sessions” van Mark Lewisohn, editie 2005. Deze is wel onmisbaar, althans voor iedereen die wil weten hoe, wanneer, en in hoeveel recording sessies The Beatles hun songs in elkaar hebben gezet. Ook veel leuke anecdotes, hoewel deze voor de fan overbekend zijn. Lewisohn heeft honderden uren in de Abbey Road studios doorgebracht met het luisteren naar honderden nooit op cd uitgegeven tapes, die eerdere of andere takes van alle 189 songs bevatten die uiteindelijk op de offiële LPs zijn verschenen. Op die wijze kon hij vrij exact reconstrueren hoe iedere track zijn uiteindelijk vorm heeft gekregen. Ook bekeek hij duizenden studio documenten, en interviewde hij studio personeel dat bij de opnames betrokken was. Met vele (bij de eerste editie in 1988 nog nieuwe, zeldzame) foto's gemaakt in de studio. De 2005 editie wordt ingeleid met een interview met Sir Paul.



”Beatles Gear” van Andy Babiuk. Ik zou niet willen zeggen “onmisbaar”, maar het is aardig om te lezen welke spullen de Beatles gebruikten voor hun opnames. Vooral in de begintijd kun je het als amateur nog een beetje bijbenen, maar vanaf 1965 werden ze overstelpt met Gibsons, Rickenbackers, Fenders, mellotrons, piano’s, etc. Veel was gratis promo natuurlijk, en dan kun je ook nog es populair worden door een gitaartje weg te geven. Die begintijd is sowieso erg herkenbaar voor de amateur; rommelen met materiaal dat eigenlijk te goedkoop was om er goed op te kunnen spelen. Maar al snel werd er besloten om echt te investeren in instrumenten (zoals Lennon’s aanschaf van de Rickenbacker 325 in 1960, en natuurlijk McCartney’s fameuze Hofner vioolbas) en versterkers. Versterking – zeker voor live optredens - was ook een groot probleem tot diep in de jaren zestig. Leuk dat mijn V-Amp2 een simulatie biedt van de Vox versterkers uit die tijd.



"Here, There And Everywhere" van Geoff Emerick, eerste editie 2006. Beatles-kenners weten natuurlijk dat Emerick de geluidstechnicus van The Beatles was in de jaren 1966-1969, om precies te zijn de albums Revolver, Sgt. Pepper, White Album, Abbey Road. Het geeft een grappig, makkelijk weg te lezen verslag van die jaren, met de nadruk uiteraard op de studio-gebeurtenissen. Veel nieuws staat er niet in, zeker niet voor mensen die al een paar boeken over The Beatles gelezen hebben. Wel heel leuk te lezen is hoe sommige, toen revolutionair nieuwe geluiden, nou eigenlijk tot stand gekomen zijn. De Britse studio's liepen in die tijd technisch enkele lichtjaren achter de ontwikkelingen bij de Amerikaanse concurrenten aan. Desondanks wist men, door gewoon inventief te zijn met de middelen die ter beschikking stonden, compleet nieuwe geluidslandschappen te creëeren. Dat levert prachtige anecdotes op. Lennon die zijn zang op wilde nemen met behulp van een microfoon ondergedompeld in een glas water - dat leverde dan toevallig niks nieuws op, en Lennon mag blij zijn dat hij niet geëlectrocuteerd is! Maar het gebruik van tape-loopjes, "close-miking" van de drums, zang door een Lesley-speaker, achterwaarts afgespeelde gitaarsoli, het is allemaal door het team Emerick/Martin/Beatles voor het eerst gebruikt. Zie voor een voorbeeld mijn review van "Paperback Writer". Ook interessante weetjes over hoe de Beatles waren in de studio. Ik zit zelf wel es uren te zweten op een stukje gitaar van 25 seconden, en dan schaam ik mij dat ik zo'n amateur ben. Maar na het lezen van dit boek was ik daarvan genezen!



"Many Years From Now" van Barry Miles, eerste editie 1997. Gebaseerd op honderden uren van exclusieve interviews afgenomen door Barry Miles over een periode van 5 jaar. Miles had bovendien ongelimiteerde toegang tot McCartney's eigen archieven, m.a.w. dit is Paul McCartney in zijn eigen woorden. De overbekende geschiedenis wordt verteld vanuit het perspectief van één van de partners van wat wellicht het grootste songwriter duo van de vorige eeuw genoemd mag worden. Centraal in dit boek staat natuurlijk de vriendschap tussen McCartney en Lennon. Begonnen als goede vrienden, en uiteindelijk als bittere vijanden voor de rechter. McCartney vertelt over het ontstaan van vele liedjes, uiteraard vooral zijn eigen liedjes. Of de weergave van de bijdrage van de andere Beatles - vooral Lennon natuurlijk - klopt zal altijd wel een punt van discussie blijven.



The Beatles - De Biografie” van Bob Spiz, editie 2005. Ja, dit mag wel je De Biografie noemen: 1088 pagina's inclusief noten! Zou er ooit nog iets ontdekt worden wat hier niet in staat? Vermoedelijk niet veel meer, maar boze tongen beweren dat het vol staat met fouten. Zal wel, zout op slakken? Is er nog behoefte aan zo'n biografie na al die jaren? Kennelijk wel, want het is uitstekend gereviewd door vele kranten, oa The New York Times en ons eigen NRC Handelsblad.
Ik citeer: De biografie waar alle fans op hebben gewacht. Een groots epos, even briljant als een Beatlesplaat. Bob Spitz' The Beatles is het resultaat van zo'n tien jaar onderzoek, honderden exclusieve interviews en de ontdekking van stapels niet eerder geopenbaarde documenten. Nooit eerder verscheen er een zo veelomvattende muziekbiografie. Spitz begint in Liverpool, waar vier jongens via nachtelijke radio-uitzendingen de rock-'n-roll ontdekten. Hij voert ons via Penny Lane naar Hamburg, waar de Beatles - omringd door vuiligheid, geweld en peppillen - pas echt The Beatles werden. We zijn bij de McCartney's thuis als Paul en John samen nummers leren schrijven, bevinden ons in de bloedhete Cavern Club in Liverpool, doen ranzige Duitse stripteasetenten aan waar George over zijn leeftijd moet liegen, reizen vóór de grote doorbraak mee op eenzame tournees langs koude Schotse steden. En verder gaat het, en hoger, de hitladders op, van Shea naar San Francisco, door nachtelijk Londen, naar India, en het hele universum door - helemaal naar 'the rooftop concert' en het allerlaatste, van plezier en muziek vervulde ogenblik. Het staat er allemaal in: de toppen en de dalen, de liefdes en de rivaliteit, de opwinding, de magie die nooit meer terugkeert. Bob Spitz' meesterwerk is - eindelijk! - de biografie die de Beatles verdienen.
Paul McCartney heeft zijn volledige medewerking verleend aan de nieuwe biografie van de Beatles. Dat zegt schrijver Bob Spitz die eerder ook biografieën van Bob Dylan en Bob Marley schreef. Volgens de auteur heeft McCartney zijn hele nabije omgeving gestimuleerd met hem te praten. Zo werkte George Harrison voor zijn dood ook mee. Ringo Starr en Yoko Ono behoren tot de weinigen die er niks voor voelden. Spitz is acht jaar bezig geweest het verhaal van de band op papier te krijgen. "Ik heb het proces benaderd alsof er nooit eerder iets over de Beatles geschreven is," zegt hij. Zo interviewde hij 650 mensen en woonde hij zes maanden in Liverpool. Zijn inzet resulteerde in 3000 pagina's aan materiaal die later door de uitgever zijn teruggebracht tot 865. Spitz benadrukt dat het boek ook gaat over het ontstaan van de Britse entertainmentindustrie. "Daar hebben de Beatles een groot aandeel in gehad. Ze hebben de muziekwereld echt voorgoed veranderd."
Nou ja, wat je er ook van vindt: het leest in ieder geval wel lekker weg!



"Recording the Beatles: The Studio Equipment and Techniques Used to Create Their Classic Albums" van Kevin Ryan and Brian Kehew, 537 pagina's inclusief glossary en index; eerste editie 2006. Eveneens een onmisbaar document voor iedereen met ook maar de minste teenie-weenie bit interesse in hoe The Beatles hun platen opnamen in de studio. Historisch verantwoorde reconstructie van de technische facicliteiten in de Abbey Road studio in de jaren zestig, en diepte-analyses van vele klassieke opnames van The Beatles. Tja, de prijs liegt er niet om, maar daar krijg je dan ook een 4 kg wegend boek voor, op schitterende papier gedrukt, met vele nieuwe foto's, details over gebruikte apparatuur (mixing desks, outboard gear etc), opname technieken enzovoort enzovoort. Hier valt helemaal niks meer aan toe te voegen, alles staat erin! Zeker in combinatie met "Complete Scores" en Mark Lewisohn's "Recording Sessions" geeft dit het definitieve beeld van The Beatles als "recording artists". Ontvangen met juichende kritieken.



Terug naar homepage